مراحل ساخت یک ساختمان از صفر تا صد

ساخت یک ساختمان فرآیندی چندمرحله‌ای و برنامه‌ریزی‌شده است که از خرید زمین آغاز شده و تا دریافت سند پایان می‌یابد. در این مطلب، به‌زبان ساده و کاربردی، با ۱۸ مرحله اصلی ساخت‌وساز آشنا می‌شوید؛ مراحلی که شناخت آن‌ها برای هر سازنده یا مالک ضروری است.

خرید زمین مناسب

اولین گام برای آغاز پروژه ساختمانی، انتخاب زمین مناسب است. موقعیت جغرافیایی، نوع بافت شهری، دسترسی به امکانات شهری و بررسی وضعیت حقوقی ملک از موارد مهم در این مرحله هستند. مشورت با مشاوران املاک یا کارشناسان رسمی می‌تواند ریسک خرید زمین را کاهش دهد.

کاربری زمین نیز اهمیت زیادی دارد؛ زیرا اگر زمین مسکونی نباشد یا نیاز به تغییر کاربری داشته باشد، باید از شهرداری مجوز بگیرید که زمان‌بر است.

طراحی نقشه و مشاوره با مهندس

پس از خرید زمین، طراحی نقشه بر اساس نیازهای مالک و ضوابط شهرداری انجام می‌شود. این کار معمولاً توسط معمار و مهندس محاسب صورت می‌گیرد. نقشه‌ها شامل پلان معماری، سازه‌ای، تأسیساتی و نما هستند.

در این مرحله باید از قوانین شهرداری، فاصله‌ها، سطح اشغال و تراکم مجاز اطمینان حاصل شود.

دریافت جواز ساخت در مراحل ساخت ساختمان

با تهیه نقشه‌های مصوب و مدارک مالکیت، نوبت به دریافت پروانه ساخت از شهرداری می‌رسد. این مجوز به شما اجازه قانونی شروع پروژه را می‌دهد.

در همین مرحله، ناظر ساختمان نیز معرفی می‌شود تا نظارت فنی بر اجرا انجام شود.

بیمه و قرارداد با پیمانکار

پیش از شروع عملیات اجرایی، کارگاه ساختمانی باید تحت پوشش بیمه مسئولیت قرار گیرد. این بیمه شامل خسارت به کارگران یا اموال مجاور است.

همچنین لازم است با پیمانکار یا شرکت اجرایی قرارداد کتبی بسته شود تا تعهدات، برنامه زمان‌بندی و نحوه پرداخت مشخص گردد.

خاک‌برداری و گودبرداری

بر اساس نقشه فونداسیون، عملیات خاک‌برداری و گودبرداری انجام می‌شود. عمق گود به نوع سازه، تعداد طبقات و کیفیت خاک بستگی دارد.

در زمین‌های با همجواری ساختمان، نیاز به اجرای سازه نگهبان برای ایمن‌سازی دیواره‌های گود است.

اجرای فونداسیون در مراحل ساخت ساختمان

فونداسیون یا پی، پایه‌ای برای انتقال بار ساختمان به زمین است. ابتدا قالب‌بندی و آرماتوربندی فونداسیون اجرا شده و سپس بتن‌ریزی انجام می‌شود.

کیفیت بتن و نحوه ویبره‌کردن آن تأثیر زیادی در مقاومت نهایی فونداسیون دارد.

اجرای اسکلت ساختمان

اسکلت ساختمان به‌طور کلی به دو نوع فلزی و بتنی تقسیم می‌شود. در نوع فلزی، تیر و ستون‌ها با استفاده از جوش یا پیچ و مهره به هم متصل می‌شوند. اما اگر سازه بتنی باشد، قالب‌گیری و بتن‌ریزی برای اجرای تیر و ستون صورت می‌گیرد. اجرای سقف نیز بسته به سیستم سازه‌ای انتخاب‌شده (مانند تیرچه‌بلوک، کامپوزیت یا دال) در همین مرحله انجام می‌شود.

دیوارچینی

پس از اسکلت، دیوارهای خارجی و داخلی با استفاده از آجر، سفال یا بلوک سیمانی چیده می‌شوند. ضخامت و نوع دیوار بر اساس نقشه مشخص می‌شود.

استفاده از ملات مناسب و تراز دقیق دیوارها در این مرحله بسیار مهم است.

نصب چارچوب در و پنجره

در این مرحله چارچوب‌های فلزی یا UPVC برای نصب درها و پنجره‌ها اجرا می‌شوند. این کار باید قبل از نازک‌کاری انجام شود تا درگیری چارچوب‌ها با گچ‌کاری به‌خوبی صورت گیرد.

ابعاد چارچوب‌ها بر اساس نقشه‌ها و ابعاد استاندارد انتخاب می‌شوند.

اجرای لوله‌کشی و تأسیسات اولیه

لوله‌کشی آب سرد و گرم، فاضلاب، گاز، برق‌کشی و کابل‌های ارتباطی در این مرحله انجام می‌شود. این تأسیسات درون دیوارها و کف‌ها نصب می‌شوند.

اجرای تأسیسات طبق نقشه و رعایت شیب و اتصالات صحیح، از بروز مشکل در آینده جلوگیری می‌کند.

گچ‌کاری و هموارسازی دیوارها

برای آماده‌سازی سطوح جهت رنگ یا کاشی، دیوارها و سقف‌ها گچ‌کاری می‌شوند. این کار شامل گچ‌وخاک، سفیدکاری و پرداخت نهایی است.

در برخی پروژه‌ها از گچ آماده یا پنل‌های پیش‌ساخته گچی نیز استفاده می‌شود.

کاشی‌کاری و سنگ‌کاری

کف و دیوارهای سرویس بهداشتی، حمام، آشپزخانه و راه‌پله‌ها با کاشی، سرامیک یا سنگ پوشش داده می‌شوند. زیرسازی مناسب، چسب مصرفی و تراز دقیق اهمیت زیادی دارند.

در فضاهای لوکس‌تر از سنگ‌های طبیعی ، بتن اکسپوز ، موزاییک پلیمری برای کف و آجر نسوز برای بدنه استفاده می‌شود.

رنگ‌آمیزی و پوشش نهایی دیوارها در مراحل ساخت ساختمان

پس از پایان گچ‌کاری و سنگ‌کاری، نوبت به اجرای رنگ یا کاغذ دیواری می‌رسد. رنگ‌آمیزی در چند لایه شامل آستری، لکه‌گیری و رنگ نهایی انجام می‌شود.

انتخاب رنگ و نوع پوشش بر اساس طراحی داخلی و سلیقه مالک انجام می‌گیرد.

نصب در و پنجره‌ها

در این مرحله درهای چوبی یا MDF و پنجره‌های دوجداره در چارچوب‌های نصب‌شده، قرار می‌گیرند. کیفیت نصب و رگلاژ صحیح باعث عملکرد بهتر و افزایش عمر در و پنجره‌ها می‌شود.

در صورت نیاز، توری یا شیشه‌های ضد UV نیز نصب می‌شود.

اجرای تأسیسات نهایی

نصب تجهیزات برقی شامل کلید و پریز، آیفون تصویری، روشنایی و وسایل گرمایشی و سرمایشی در این بخش اجرا می‌شود.

همچنین شیرآلات، سینک، پکیج یا موتورخانه و کولر نیز در این مرحله نصب می‌گردند.

نظافت نهایی و ایمن‌سازی

در پایان ساخت، ساختمان باید نظافت کامل شود و تمام نخاله‌ها و ضایعات جمع‌آوری گردد. همچنین مسائل ایمنی مانند نرده پله، درب پارکینگ، دوربین مداربسته و آسانسور بررسی و نصب می‌شود.

در این مرحله، بررسی جزئیات و رفع ایرادات احتمالی قبل از تحویل ساختمان نیز انجام می‌گیرد.

دریافت پایان کار در مراحل ساخت ساختمان

پس از تأیید ناظر و مهندس مجری مبنی بر پایان عملیات، مدارک به شهرداری ارائه می‌شود. پس از بازدید، شهرداری مجوز پایان کار را صادر می‌کند.

پایان‌کار سند رسمی تأیید شده‌ای است که به مالک اجازه بهره‌برداری می‌دهد.

سند تفکیکی و آماده‌سازی برای فروش یا سکونت

در پروژه‌های چند واحدی، پس از پایان کار، تفکیک سند انجام می‌شود. این سندها به هر واحد مسکونی یا تجاری اختصاص می‌یابند.

در این مرحله می‌توان ملک را به فروش رساند یا برای سکونت آماده کرد.

جمع‌بندی مراحل ساخت ساختمان

آشنایی با مراحل ساخت یک ساختمان از صفر تا صد، به شما در تصمیم‌گیری بهتر، مدیریت پروژه و انتخاب پیمانکاران حرفه‌ای کمک می‌کند. همیشه از مهندسان باتجربه کمک بگیرید و مراحل قانونی را به‌درستی طی کنید.